In 1992 nam de selectie van dat jaar het nummer ‘Feyenoord, wij houden van die club!’ op.
Oe ah Ed de Goeij, Blinker, Kiprich en Metgod zongen onder andere:

Feyenoord, zet ons in vuur en vlam
Feyenoord, die club uit Rotterdam
Aan ons nu de glorie, het dal is voorbij,
de mensen staan weer in de rij.

Let op de kleding uit die tijd. De Wolf, Taument en Troost herinneren het zich vast nog. De donkere periode was voorbij!

Toch? Nee. Wat jaren later, op 27 oktober 2010, galmde het mooiste You’ll Never Walk Alone ooit door de Kuip. De nog jonge Wijnaldum nam het team op sleeptouw en scoorde de verlossende goal tegen VVV. Het was de wedstrijd na het sportieve echec tegen PSV. De club was sportief en financieel op sterven na dood. Er waren wel talenten, maar die waren gewend om in de jeugd kampioen te worden. Zo kon het niet langer besloten betrokken fans en beleidsbepalers. Met horten en stoten herrees Feyenoord, met het kampioenschap in 2017 als het absolute hoogtepunt. De donkere periode was voorbij!

Toch? Amper vier jaar later, ziet de wereld er weer heel anders uit. De corona-pandemie hield het publiek uit de stadions, toernooien gingen niet door. Daarvoor had wie anders dan crisiscoach Advocaat de ploeg weer aan de praat gekregen. Dick werd omarmd door velen, haalde aardige resultaten, maar die chemie lijkt inmiddels uitgewerkt. Sinds bekend werd dat Slot de nieuwe hoofdcoach wordt, presteert het team wisselvalliger dan het weer in maart.

Als je naar de selectie kijkt, is de kwaliteit is zeker niet slecht, maar ook niet top. Er zitten te veel spelers bij waarvan je denkt: hoe zou die het doen in een elftal dat wèl draait? Niemand die het elftal echt op sleeptouw neemt, momenten daargelaten. Een ander deel komt gewoon te kort, hoe hard ze ook werken. Wat mij het meeste irriteert is dat de wil om elke wedstrijd te winnen te weinig uit deze ploeg komt. Ja, tegen de topploegen kan het opeens wel. Maar de hoeveelheid punten dat tegen laagvliegers is gemorst, is stuitend. Kan een keer gebeuren, hier is alleen meer aan de hand. Deze ploeg is zo wisselvallig dat ze de ene week PSV of Ajax prima aankunnen, en de andere week thuis lamlendig tegen de hekkensluiter gelijkspelen. De beschamende vijfde plek zegt alles. Toch ziet iedereen dat het probleem veel dieper zit.

Europees voetbal is de doelstelling. De kans is groot dat dit Feyenoord zich straks eerst via play-offs moet zien te plaatsen voor een Europees voortoernooi waar de vroegere InterToto-cup nog glans bij had. Geen prettige erfenis voor Slot. Het seizoen begint eerder, vlak na twee EK’s, en er moet heel veel gebeuren: doorselecteren, fitheid verbeteren, nieuwe spelers halen en inpassen. Slot mag een getalenteerde trainer zijn en hij moet de tijd krijgen. Alleen zal dat, geheel des Feyenoords, niet bepaald in een gespreid bedje zijn. Financieel is er nauwelijks iets mogelijk. De huidige selectie is eigenwijs, niet goed genoeg, niet fit, uitgeblust, te jeugdig. De scouting is ontmanteld. Het slepende dossier voor een nieuwe stadion trekt een zware wissel. Er is ondanks het hypermoderne trainingscomplex doorlopend gezeik over het gebrek aan een topsportklimaat. In de jeugdopleiding blijkt een stammenstrijd aan de gang, terwijl de output ook niet bepaald perspectief biedt. Diplomatiek kun je het donkere wolken noemen, of in emotie wanbeleid. Treffender is dan gewoon op z’n Rotterdams: Je ken een hoop stront paars verve, maar ’t blijf een hoop stront.

Zijn er dan echt geen lichtpuntjes, behalve die mooie lichtmasten van Stadion Feijenoord bij een avondwedstrijd? Natuurlijk en dat biedt hoop. Er zijn talenten bij het eerste – Kökcu, Malacia, Sinisterra, Geertruida en Bijlow – waar nog veel rek in zit. Er schijnen vanuit de jeugd een paar pareltjes aan te komen. Er komt een trainer die met zijn staf spelers beter maakt. Daardoor creëert hij waarde op het veld, in plaats van te roeien met de riemen die er zijn (en, sorry Dick, tussendoor blijft zaniken om een nieuwe spits).

Ook gaan er geluiden over buitenlandse investeerders. Of dat een zoethoudertje voor de supporters is, of ook echt zo is, gaan we zien. Ik ga uit van het laatste, op basis van een paar patronen. Vooraf is het op zich positief dat er interesse is. Cynici stellen dat investeerders hun geld liever in brand steken dan aan een dood paard te gaan trekken. Positiever benaderd, zien ze kansen om een interessant rendement te behalen. Met een naam, grote achterban en wellicht nieuw stadion is dat te verdedigen.

Ten eerste het feit dat Arnesen is aangesteld. President-commissaris Van Bodegom heeft met de zeer ervaren en succesvolle technisch directeur een visionair in huis gehaald. Ook een die er niet voor terugdeinst om de bezem te gebruiken. Arnesen hoeft zich allang niet meer te bewijzen en heeft een goede reputatie. Ten tweede het bericht dat de organisatie wordt doorgelicht door het bureau Sportsology van Mike Forde, een oud-collega van Frank Arnesen bij Chelsea. Ten derde pakt Arnesen door en neemt hij afscheid van scouts die al jaren bij Feyenoord werkten en wordt het hoofd opleidingen vervangen. Ten vierde is Arnesen kennelijk allang met het volgende seizoen bezig, met de aanstelling van Arne Slot en zijn assistent, het polsen van spelers en het opzetten van een serieus Onder 21-team, dat uiteindelijk in de Eerste Divisie moet komen te spelen. Ten vijfde zou – wat suggestief – de komst van Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs voor het stadionproject als voorsorteren gezien kunnen worden. Verder krijgt Feyenoord, in navolging van Sunderland (Netflix) en de Spurs (Amazon), een documentaire bij het Amerikaanse Disney+. De docu wordt als ‘startschot’ bestempeld voor het gevecht om de Europese kijker met andere streamingsdiensten. Het kan op zichzelf staan, al kan het juist ook het begin van iets zijn.

Bij elkaar opgeteld, kan dit geen toeval te noemen zijn. Wie de investeerders precies zijn, is nog onbekend voor de buitenwereld. Wat wel te zien is, is dat er iets serieus gaande is. Zou het zo erg zijn als er nu eens een groep buitenlandse investeerders komt? Ik denk van niet, als je tenminste wilt meedoen om titels. Dat roepen we toch ook elk jaar weer? Het verwachtingspatroon is altijd hoog.

Wat in ieder geval voordelig zal zijn, is dat men onder leiding van Arnesen de tijd neemt om de club eens goed binnenstebuiten te keren. Niet blind uit clubliefde uitgaan van de getreden paden van traditie en nostalgie, of oude machtsstructuren. Dat lijkt mij overigens niet onterecht: het is inmiddels ruim vijftig jaar geleden dat Rinus Israel, Ove Kindvall en De Kromme de Europa Cup I omhoog hielden. Het is ook alweer bijna twintig jaar geleden dat alles op zijn plaats viel en Feyenoord als hecht team de UEFA Cup won. Geweldige gloriemomenten, alleen wel incidenteel. De kampioenschappen in 1992, 1999 en 2017 waren geweldig, alleen incidenteel. Zelden kon een vervolg worden gegeven aan het succes. Bovendien geldt voor investeerders nog sterker dan voor Feyenoord zelf: successen uit het verleden, bieden geen garanties voor de toekomst. Investeren in Feyenoord is immers bepaald niet zonder risico.

Daarnaast is er een bestuurlijk model te vergelijken met een Gordiaanse knoop: veel partijen die in meer of mindere mate zeggenschap hebben: de directie, een actieve rvc, een stichting continuïteit (StiCo), de supportersverenigingen, de amateurtak (SV Feyenoord), de Vrienden van Feyenoord. Het eigenaarschap (aandeelhouders) van Feyenoord Rotterdam N.V. is verdeeld over de StiCo met 51% (plus het ‘gouden aandeel’ én Ivo Opstelten) en de VvF de overige 49%. De bestuursleden van de StiCo zijn vervolgens weer voorgedragen door Feyenoord, het Legioen en de VvF. Allemaal zeer begaan met de club en dat nog los van ‘externe’ stakeholders als de gemeente en het stadion. Het kan niet anders dat er een flinke stapel adviesrapporten is geschreven hoe dat anders zou kunnen. Als investeerder moet je ook maar net trek hebben in zo’n wespennest, vol goede bedoelingen met de club. De afgelopen decennia hebben in ieder geval bewezen dat de verdeling van zeggenschap in die geledingen de groei en vooruitgang van de club kan verlammen.

Wat zeker niet meehelpt, is de corona-crisis. Afgelopen week bleek hoe nijpend de situatie is en deed de directie een smeekbede aan de seizoenkaarthouders. Of ze het geld van hun seizoenkaart 20/21 alsjeblieft niet willen terugvragen. Het ligt als een financiële baksteen op de maag. Ze hebben er welgeteld nul wedstrijden voor in het stadion teruggekregen. Wat je ook van de directie vindt, deze Feyenoord-directie communiceert prijzenswaardig open over de financiële pijn: 9 ton omzetverlies per thuiswedstrijd, 15 miljoen als alle seizoenkaarthouders hun geld terugvragen.

Extra loonoffers van de selectie zijn onvermijdelijk. De heren goedbetaalde profs staan terecht niet te juichen, als de directie het tweede offer als mededeling brengt. Arbeidsrechtelijk ook vast kwetsbaar. Aan de andere kant, als je dan ziet wat men voor dat geld presteert, vraag je je in de emotie wel weer af waar hun beloning op is gebaseerd. Af en toe laten ze toch zien er wel degelijk iets van te kunnen? Waarom dan ook niet tegen RKC of Emmen? Feyenoord is een gevoel en hangt niet af van een speler. Die mag in de ogen van supporters God op zijn blote knieën bedanken dat hij het Rood-Wit mág dragen. Voor supporters geldt als norm, dat alles geven voor de club het minste is dat je kunt doen. Het schijnt dat Berghuis 2 miljoen per jaar verdient. Hij is ook verreweg de beste speler en de enige Feyenoorder die op dit moment serieus kans maakt op een plekje bij de EK-selectie. Bij elke beweging wordt hij gewogen of hij die miljoenen waard is. Het is van een beduidend andere orde, maar je zag hetzelfde beeld bij Messi en Barcelona. Club in zwaar weer, speler uit vorm, maar met een contract van meer dan 500 miljoen in vier jaar. Dat pikken supporters niet, aan wat voor successen de speler ook heeft bijgedragen. Zeker als er dan een loonoffer wordt gevraagd, vraag je je als supporter af of zo’n speler niet genoeg heeft om de rest van het seizoen voor 1 euro en een sleutelhanger uit te spelen. Gegarandeerd dat je als een clubheld vereeuwigd wordt, mits je de eurotekens uit je ogen kunt wrijven.

Voor supporters kan die paar honderd euro per seizoenkaart juist het verschil maken. Voor de club, maar het is net zo goed mogelijk dat sommige seizoenkaarthouders inmiddels zelf in geldnood zitten. Een duivels dilemma voor die hondstrouwe supporters: je bent er altijd voor je club, zingt YNWA uit volle borst, en nu moet je kiezen: wat als je eigen gezin niet te eten heeft? Dan zijn die paar honderd euro, heel logisch, voor belangrijkere doelen nodig. Niet zo gek toch, dat zij van de spelers verwachten om bij te dragen? Daarnaast zullen de donkere wolken boven de Kuip ook voor andere clubs niet onopgemerkt blijven. Denk dan ook maar niet dat Senesi even voor 30 miljoen weggaat, of bijvoorbeeld Kökcu de hoofdprijs gaat opleveren. Het zal doorwerken in de onderhandelingen en dus de vraagprijs kunnen drukken.

Zo lijkt Feyenoord voorlopig in een vicieuze cirkel te zitten, waarin buffers verdampen, de selectie impulsen hard nodig heeft, maar de geldnood juist groter wordt. Of het tot een faillissement komt, is onwaarschijnlijk. Feyenoord is vaker gered (en niet alleen door Van den Herik en de Vrienden van Feyenoord). Alleen dit is zo’n moment waarop het moet gebeuren: doormodderen heeft geen zin, pak het grondig aan. Je ziet heel voorzichtig de contouren ontstaan dat het roer omgaat en ik hoop dat men niet blijft hangen in het verleden. Dat zit vol mooie momenten, maar is geweest. Onder het verleden zal een respectvolle streep moeten, waar we nostalgisch over praten. De club zal, verlicht van die sentimenten, zijn blik op de toekomst moeten richten om te blijven voortbestaan.

Stop met het angstvallig wantrouwen van geld van ‘buitenaf’. De vrees voor identiteitsverlies is niet helemaal onterecht, al zijn daar best afspraken over te maken. En als het per se in Rotterdamse kringen moet blijven, kom dan met een fatsoenlijk tegenbod. Hoe dan ook, is helder dat Feyenoord niet in de positie is om achterover te leunen met een geschiedenisboek op schoot. Die identiteit is daar ook te belangrijk voor. Niet alle verandering is slecht en het kan best wel eens gaan stormen. Dat brengt mij bij Gerry Marsden (van de Pacemakers). Marsden overleed in januari van dit jaar, maar laten we zijn toepasselijke boodschap in ere houden:

When you walk through a storm

Keep your chin up high

And don’t be afraid of the dark

At the end of a storm is a golden sky

And the sweet silver song of a lark

Walk on through the wind

Walk on through the rain

Tho’ your dreams

Be tossed and blown

Walk on

Walk on

With hope in your heart

And you’ll never walk alone

You’ll never walk alone..

(C) 23 maart 2021 Dennis Olyerhoek